Гьемидегьен исар алттушун айчира дегIви ккиркIуна, са ягъ дахьеф суман э. Гьете къате дегIвиъ хье инсанарис накь суман кIвалди аме те вахттарин зулумвелар. Исалас иса чIукь вея чаб дегIвиъ хье инсанар, райондиъ садра андава. Чаб андавайчира хизанарис кIвалди аме гебурис дегIвиъ хье зулумар.
Гьете вахтар кIвал акьас чин ушуне Исмаилов Рамазанан хизандихъди — Исмаилова Зейхалумахъди, алихьуне гис суалар:
— Зейхалум хIабаб ахъакь сара час нандиъ вун хефчин, ве хизанарихъас?
Зун уч э Хереджас Хеварин райондин, чин уйи гIифу шиниккв: хьибу рушна Iу кIиркI. Зе дадар бабар зас иджи кIвалди андава, фас пичин зун йерхьид пе классиъ агун кIефе зе дад ппара вахт ккеттдушун бабра кIефе. БицIи ами ятумар хьун абаба ухIуnтаре чин.
— Фиштти ягIар хьефе вас Рамазан?
1945 пе зе 14ис ий. Са ягъа са кар ай абабахъай гIагъдине зун Агъулди. Мисаъ айуйи че хIурин са дишагьли, чин гихъди алайшигун, ги агвар акьуна сад сайис кьисмат хьеттаре чин.
— Хъай ешемиш хье Iуьмурди фи читинвеллар, джафабур алчархьуне чвал?
Читинвелар кIесттегьен агуне. Эвлелмиш хьехаб аттархьуне чин Азербайджандиъ. ЙицIу истти кар акьуне Сабунчи шагьурдиъ яракьар адихьа заводин военизированный охранайиъ. Кар пара читинф и. Якьу сеIэти яракьра яI ацIу ппаттрумдашара фай куьруцайи, экьвас ахттигьар адавай. Хабди тидас мич адехаб ягъцIурна гIифу истти кар акьуне доярккавелди, ппара хъахъас алчархьуне IуькIерин къакъар, кIурарин дучар. Гашара агуне, дегIви кIуьркIу вахттари йерхьи шиниккв ухIас пугуна зарафат давуйи. Шукур хьурай фиштичира ухIуна хIа акьуне.
— Зейхалум хIабаб фи хабарар ахъаркьай кIвалди аме вас ве хизанди уч дегIвиъ хье вахттарихъас?
ЯгъцIурна садпе иса ахъун са грузовой машиниъ файшуне агъайи чаб джалла наши шиникквар дегIвиди, туфанг фацанасракехIей дагIай. Iу истти хьуная гебур Сталингратиъ дегIвигI, хабди гебур хьуная хьибу исти Ленингратиъ блокадайиъ. Те вахттари ппара зулумвелар алчархьуная гил, джандик керхьуне якьуд хIа йирхIунар.
ЯгъцIурна гIифуд пе иса дегIви кIуьркIухаб ге адефе хаб, ама учивас кумак хъадай вес давехIел рекъIуьл акьуная ге Дербентиди рукьастегьен Iу медсестрара хъай. ХIуриди адиная ге са грузовой машиниъ ай, раттарихъди рукьугуна адайчIу арайи машиниас джала инсанар алчахъуна файдиная ге хулади.
— ХIуькумати фера кумак ирцIандив чвас Рамазан хIадад дегIвиъ хьебан?
ИрцIанди, час чипписра кехIей хабар давай файдина фадархъайи са машин кIурарин, уголдин, шиферар ирцIанфи. АцIуна иджвелар хьурай чиппис.
Васра чугъсагъул час джувабар йибан Зейхалум хIабаб.
Ме Рамазаналас ра Зейхалумалас пара ягъар Iуьшар ушуная. Ге кар бадала хIукумати мебрин джафа гIачатуна адава. Мебирис йиная ацIуна медалар званибур.
Гьалра хьин хум хьатун ккандава те инсанарил алчархье гIезабар.
Исарихъ исар вея
Ле чун чIукь хьеб, ме час дард э
Че гъиларис хье джафабур
Ле чун ме час кикIу Iэкв э.
Б.Габибулаева, С. Малагусейнова
