Магьа хабра хъучадине хье Ватандин ХIа дегIвин Гъалибвел гъушу ягъ. Ттиъ ярцIурна ерхьидпе ис э. Ме ягъ хье ватанагьлибурин лап зурба хIаягъ э. Ул ачатухаб, баджат ая ме дегIвин гъамна дард, къакъ алдава хизан, михъас хабар дахьу вилаятин мурттра кегьей. Гьер са инсанди, хизанди учин дард чиппин несиларилди фачиланде. Чиппин алгъархьу джигьиларин йиркIвариъра амилгурай пуна хIададар- хIабабарин загьматар джафабур, гъалибвелдин рекъуьъ пуч акьу джигьил Iуьмурар. Ме курар йиркIураъ ухIучин, ягIай амилгванасе мебурис гъалибвелдин кьиматра.
Мус хьучира дегIвибурин кар инсанарин Iуьмурар фаттивуб э, амма Ватандин ХIа дегIви ппара къатеф хьуне. Мисаъ кIиттар, гулуттар кедавай, джан алмичира ватанилди хаб адес дахьуттара ацIуна хьуне. ДегIвиъ иштараквел акьубан шартIара зурламабур и. Хье хIаф иде В.И.Сталина йина уйи буйругъ, фишттин цIа завулас угъучира, удигьас адичира, хабкIила са эскердинра лекун кьадам дахьурай пуна. Нагагь гьишиф хьучин, чиппи димари йирхIуна луькIейи. Хъара четин и эскерарин хIел немцарин есирдиъ архьучин. Мишттарис есирдиас гьишичира чара адавуй. Гьишина адеф хьучира, хIуькуматис хиянаткар э пуна дусттагъариъ ачикайи.
Са багулихъас гьемиштти цIуппи дагъузучин, хьин гъалибвелдин эессибур хьасттавуй. ЯгIайин ягъанисра аме инсанар чиппин багу-кIилар джикIесегьан пуна руцаттар. Сурис джиркIендира э. Мебур э дегIви ккиркIухаб есирвелдиас азад хьуттар. Хаб чиппин хулариъди адес дахьуна, джуьре хIуькуматариъ бина ккийина экьуттар. ХизанаригIасна Iуьмурдикес мебури гIаттивуне Iудпеф. Iу усалди пай хьуна илгуне са усал але Iуьмурар.
Идемари фиштти ичира илгунди гъадива мишттин къакъар. Дишагьлибурис ппара къекъе ве. Идемарихъ цIае кIилиластти хал, хизан, шиникквара хъаве, амма аве хумбар чиппин кIилин Iуьмурди сатти яшамиш хьуна, ламус ухIуна некьвариди вереттар.
Гьемишттин йиркIварикес сад хьуне асландин йиркIвна хIуьлдандин сабур хъая руш Аминат. Са дарди балайикесра хабар адавай яшамиш вей уйи ме чиппин хIуриъ. Кканди уйи мис ХIесан агъа кIикI. Дадар-бабари ХIесан гIеджиз хизандиас э пуна йине чиппин руш шувас девлетлу хизандиъди.
Е гьеме хизандис, е уч ушу шувас йиркIв дахъуна, сурат ачухъ акьундава Амината. Аминат шувас ушуф ХIесанан йиркIвра фиттикра кимилгундава, дуьйикес муш атIуф суман. ДегIви хъучучIугъилди ХIесан ушуне дегIвиъди. ДегIвира ккиркIуне, ХIесанакес са хабар-ятар хьундава. Аминатра шуван хулаас айчIуф, учин дадан хулаъдира душуна ушуне ХIесанан хулаъди. АхъаджихIай мин итта бабахъра экьуне ул алди. Гьемиштти рекъуьл улар алми ХIесанан бабра кIине. Илгуне Аминат сатти. Хабди ХIесанан ччиччи учин шуй кIихаб, хьибу шиниккв садтти ухIас четин э пуна бицIи кIиркI йине Аминатас. УхIай кIиркIра Iуьмур фатуне ми. Вахттар ккеттушуне, кIиркIра хIа хьуне. Фиштти ичира хIуькуматарин дазубура дахъуне. Гьал гереквелдис вес вейи найч кканчира.
КIиркIа адвокатвелдин рекъуьъ гIилми гъуланди уйи. Ме кардихъас верегъилди хьуне кIиркI Турцияйиъди стажировка акьас. ЙиркIурал Iуьр алди Амината рекъуьл акьуне дахеф ичира учихъ хъая са валад. Са ягъа столовыйдиъ гуни Iелди экьу вахттуни кIиркIас унихьуне са руша лезги мегIни аркьай. Гьучушуна хабар гъушуне ми ле зе бабан мегIни э, нандиас э вас ле мегIни ягIаф пуна. Ме зе дадан ке ккане мегIни э джуваб акьуне руша. Зе бабанра ке гIешкъ але мегIни э ме, тикрар акьуне кIиркIа.
Хабди руша дадахъай таниш акьуна, мин ахттилатарил йиркIв алийихаб, мис ягIархьуне ме учин адад идеф, гьинахъас ичин кIилин Iуьмурди бабан уларил негъв алеф.
Хулади адичира ме бабас ахъакьундава учис ХIесан агуне пуна. Бабас дагIай дуьхьес акьуне кIеджар адад дазуйилас алттгъас. Са хьибу вазалалас ХIесан адине учин хизанара хъай Ватанилди. Раккагь гьая кIуранин кIенакк экьуна улари рекъ ухIая Амината, учигьди гьучадина ХIесан агуф, буш хьуна агIушуне. ХIесанан гъилилас Iу хупI хьедра ухуна, Аминат кIине.
Ме хьехъди рукьу ахттилате. Мишттин инсанарис дагIа курар хъара ппара ахьасе.
Салихат Малагусейнова
