Хизанарин арайиъ шиникквар девлетар э. БицIи ами дадар-бабар ппара бахилди аве валадарил. Фикирар фай аве, фиштти хьасегьан пуна гин Iуьмур, инсанвел кеяф хьасегьан пуна. Амма ке Iайи ул гьаве чIирхIе тIулар тIабиIэтар кедархьурай пуна. Сад гебурикес э папрусар дивуб.
Ме кардихъас гъургъучин, папрусар дивас хъучучIа шиникквари, хIаттари аркьаттар батIарди аргвай. Сагелай тIем хьугуна фадихьасра четин ве. ЦIемуя исалас вартт хьуна чаб гъавурди архьехаб ппарагIди дивас алучIайдава. Мактабариъ ая шиниккварис фурсунис пуна кIваъ аве дивуб. Ме кардин Iайвелин гъавурдиъ адавай, гъилив папрус хьеб чиппин зурбавел, хIавел суман ве.
Шиникквдин хIа вея джандис Iудтти ппара зарар ирцIанде папрусин кума. Гиштти идегуна дадар-бабари вахтт ами хъучушуна кканде шиникквдихъ, мактабариъ ккиланди кканде дарсар дивубан Iайвелихъас, кейхьуна кканде ишкилар папрус дивухаб фи вейчин инсандикес агвар аркьаттар.
Папрус диватти фикир аркьайдава учис зарар ирцIандеяф кидавай, багулив фаяттисра зарар вея пуна. Папрусин кум ухудегьен джалла гIанар-джанарик ягъниш керхьа, инсандин Iуьмура джикъе ве.
Духттурарин чIаларилди папрус дива инсанарихъ хъархьа мухур, гикес хабди ве чIирхIе иттал джигерарис, йиркIуран табарин итталара ве, маскъусра, лекIуьсра мавунчарккварисра Iайи киркьва.
Инсандис зарар кеяф кидавай, ппара зарар ирцIандея хье дуньяйисра. Гьер иса папрусар акьубас ккедихьая гIифу миллион гектар дарарин; папрусин кума хье гьава тIакьван аркьая папрусин кьабу джил суман; тисагь-мисагь фадихьай хIапай цIабурар керхьа папрусилас, ахъакьучин кьацIра ккидиркIвадегьен ппара ахъакьас хьасе мик кеядегьен Iайвелихъас.
Фидегьен фикирар акьучинра сайифасра пас хьасттава ме кардик кея иджвел пуна. Фас пучин Iаре зарар дала кидавахIела гикес инсанарисра хье гьавайисра.
ХIа пай инсанар папрусик керхьунаяф аркьа кар адавай, эл ккеттвес агъаф суман э, сасадари фадихьуна хаб хъучучIа дивас зурбадалди кьастт акьас дахьуна.
Гиштти дахьас ппара тIалаб э дадар-бабарис, мегIелимарис вахттуниъ хъучавес хье шиниккварихъ, чIирхIе кураригьас вархал акьуна, дуз рекъуьъ ихьас.
Батитай Габибулаева
