Кафттар къарина Цинцир (хIикат)

Авалдин вахттари алди уйи агъа дуьйил кафттар къарибур, Iэлефи агъа гебури шиникквар. Зас че хIабабан хIабаба ахъакьуне мишттин тарих. Ушуне агьа уч, джигьил руш идегуна, хIурин шиберихъай дараъди сурарис. Эл ккидиквас, файшуне агъа чиппи къуншин са Цинцир агъа бицIи якьу исан суман шиниккв.

БицIиф ичинра, уч са Iекьулар кея са зурба кIиркI и агъа те.

Аркьай хьуная шибери сурар, мегIнибура аркьай хьуная. Хабар хьуна адава шиберис  Iуьш хъучавеяф. ГIачагулуная шибер дарагI, сагъилдира рекъ даджиркIей мучIаас.

Ппара руцуная мебур, чипписра дагIай найч аттархьунайчин, Iуьшан хубджи вахтт ушухаб, даран яIаниъ агуная мебурис са тIубун лампайинф суман Iэкв. Гьуккай ушуная мебур Iэквахъди. Хъуттурфуная: дараъ ахьуная са бицIи хал, хулан раккаъ са кканччар ададагъу къари.

— Ачашаб, ачашаб, — пуная къари, са ширин джилара акьуна, — зас гIулар кканверефе. Агьийиная ми мебурис Iуьшанттар, аккихьуная ахунар. Шиберис цилихъди  аккихьуная, кIиркIас — къирагъихъди. Мезар гIадаркай, шадтти ахьуная къари, зун мебур джалла Iелефе агъай учикестти.

Фидегьен вахтт ккеттушинчин ягIайдава, хабар гъуршанди къари яваш-яваштти:

— Фуше гъархъуна аяф? Фуше гъадархьуна аяф?

— Зун гьархьуна адава, — пуная Цинцира.

— Фикьасе вун гъадархьунаяф?- пуная къари.

— Me вахттуни зас че баба алурту ракь аркьай ицIанди вейве, — пуная кIиркIа.

Чара фие? Акьуная ми неккдил алурту уьруькдин ракь, IуьтIуная Цинцира, шиберисра йиная. КIиркIас хабар хьуная, ме къарис фичира са кар акьас кканди аяф, пуная ми шиберис, гъадархьурай пуна. Ахъухьуная джаллабур, чIалра дагъай, сакинди экьуная мебур, фи хьасегъан гьал агъай.

ЧIукь гагь ккеттушунев, ппара гагь ккеттушунев, къари Iудпегелай хабар гъушуная:

— Фуше гъархьунаф? Фуше гъадархьунаф?

— Зун гъархьуна адава, — пуная Цинцира.

-Фикьас? — пуная къари, хъел кей, хъел кей.

— Iуьшуй зас баба мутал гIихьу хинкIар аркьай ве.

Чара фие къарис? ТегIди-тегIди акьуная ми хинкIар, файдиная мутал, агьийиная мис. Цинцира учисра IyьтIуная, шиберисра йиная. Хаб ахъухьуная. Сакинди экьуная мебур.

Iэкв вере вахтт вей ахьуная. Гъузанас вей ами ахьуна адава мивас. Хьибудпегелай хабар гъушуная:

— Фуше гъархьунаф? Фуше гъадархьунаф?

— Зун гъархьуна адава, — пуная Цинцира. Лап Iайи хъел адиная къарис.

— Гьал фи Iелефе вас кканеф, фи ицIана зун вас?

— Валлагь, зас фера IуьтIанас кканди адава! Вун час ппара идже IуьтIубар йине. Me вахттуни зас че баба хьед ицIанди аве. Зерфел фай нецIухъди ушуна, фурдакIиъ икIуна гъай ве.

Алттивуная ми къадакъилас зерфел, чанг йирхIуная фурдакIис, гьуккай ушуная нецIухъди.

Къари ракк алакьугъилди, Цинцир гъагьархьуная:

— Шибер, шибер! Дахи гъайш! Шаб гьишас, дахьучин хьин кафттар къари Iелефе.

Гьишиная мебур, рекъ дагIай, найч веяттар ичинра дагIай. Рукьуная мебур нецIухъди. НецIулас цIагъун алдихьуна ахьуная. Алттушуная шиберна Цинцир сасра багухъди. ЦIагъун, алттушугъилди, чиппихъай алттивуная мебури. Алттивугъилди хъуттурфуная мебур, те багулихъ къари хъая.

— Зунра алттфаях чун хъая багулихъди, засра ягIар акье фиштти кейчIвайчин мич, — агъай алучIуная мебурил къари.

Къари хъая багухъ са арчIу хьеттин paгI ахьуная. Агуная ге Цинцирас. Джилиъ, рагIун багулив, кьур pyгIa гьвандин paгIpa гьахьуная.

Цинцира пуная къарис:

— Аргвав вас ле гирген гъванар? Чин че гарданарихъ хъитIуне гьелишттин гъванар, хуппай салав аркьай кейчIуттар э.

Шад хьуная къари. ХъитIуная ми рагIун гъван, хIеракат аркъай гIачушуная хьеттигIди, адивуная нецIун кIенаъди гъван, гихъай къарира адивуная.

— Гьал хулаъдира вес хьасе! — пуная Цинцира.

— Фие вун агъаттар? Хуппай  хье сурар: Iape гъилар кизурзай хулаъди вес хьасттава. Къарин хулаъ хье сурар аме, — пуная мебури.   Цинцира рази хьуная. Ушуная хаб къарин хулаъди. Гъушуная мебури чиппин сурара, къарин сундукьиъ ай уйи къизилара, батIар легIлибур, кунар. Фи хьучинра ахьуная къарин сундукьиъ.

Фай тебура адиная мебур хулаъди. ХIуриъ ая къучмабурис савкьатар акьуная мебури файдеттарикес. Зе хIабабан хIабабас ипак алихьу ягълукъ гIачархьуная. Кканхьуная мис ге ягълукъин мурттаникес хъвехъ джикас, ягълукъин муртт агъучIуная хъвехъуьраъ, хъвехъуьраас кьуркьахъди, са хIилла чарайис аттивуная те.

Уч верегунас те къари суьхIуьр кеяф хьуная, тин джалла задар суьхIуьр кеяттар хьуная.

Батитай Габибулаева