«Битва Народов» агъа дегIви

18-пе октябриъ 1813 пе иса Iуьрусарин войскабури чиппин илдешарихъай гъалибвел хьуне Наполеондил «Битва Народов» агъа дегIвиъ Липецкдин багулив. Францин кIине ме дегIвиъ 80 агъзурдегьен инсан, чукI-муз кидавай джалла артиллерира. Мисаъ Наполеондин армии ккедикуна джалла Европаиъ фацуна уйидегьен джилара фаттархьуне гебуривас.

Мишттин ттур алийиф ме дегIвил прусский генеральный штабин полковникди барон Муьфлинга (16-19 октябрь 1813 иса).

Октябрдиъ 1813 иса гьучадине джаллабур са усал хьу армии ярхьидпе коалицин, 300 агъзур инсандилас вартт аяф (127 агъзур Iуьрусаринттар, 90 агъзур австринттар, 72 агъзур пруссинттар хъара 18 агъзур швецинттар) 1385 оружира хъай.

Наполеондивас хьуне завал акьас 200 агъзурдегьен инсан мисагI францин войскабур кидавай гIай хьуне Италлинттар, Бельгинттар, Голандиттар, Польшайинра частибур Наполеондин маршалдин и Польшайин ппаччагьдин хуттулра хьуне ме войскайин хIавел аркьаф. Наполеондин армин артиллерии ай хьуне 700. ДегIвин садпе ягъан кIибар пара и. ге ягъан кIине 30 агъзур инсадегьен гьер багухъас.

Ме якьу ягъди хьу дегIвиъ Францин армивас фаттархьуне 70-80 агъзур салдар гебуригIас 40 агъзурдегьен кIинара ранит хьунара, 15 агъзур фацуна, хъара 15 агъзур фацуна госпиталериъ. Хъара 15-20 агъзур немцарин солдарин ушуне джуре багухъди. ЯгIай ая Наполеон дивас хьуф гъас хаб Францииди 40 агъзур солдатдегьен дала даваф. 325 дегьен яракь фачархьуне союзникарис.

Союзникарис зарар хьуне 54 агъзур ранит хьуттара киттар, гебуригIас 23 агъзур Iуьрусар, 16 агъзур пруссинттар, 15 агъзур австрийцабур и 180 щвецинттар. Ке хIа кар акьуф союзникарин армии гъалибвел хьас Iуьрусарин войскабурин зурбавелди э, гебурил э алди уйиф дегIвин къакъ.