Гьер инсандин мурад э учин хизандигI, умматигI, миллатигI зурбавел акьуна ттур ая инсан гIахьуб. Хьес джалабурис ягIа, нагагь хизандиъ дехIера, джемегIетин удигь зурбавел, гьунар агвар акучин, кIилди халкьдис суман аме дуньяйиъ ттур ве гьеге инсандин. Дагьусттан халкьдин инсанар мус хьичира чиппин бинайиас зурбавеларис, гьунарарис, йиркIуран цIуппевелдис ттур ая халкьар э. Агьалдин заманайи суман авалдин вахттари уйи игитар, чиппин зурбавелдин гьунарарди кIилди дуньяйис ттур акьуттар. Муса Манарован зурбавелдин гьунарин, кIилди дуньяйиъ гьава ттур гъушуф суман, хье Дагъусттандин халкьдис лапп хIа кьиматтин савкьатра хьуне.
22-пе марти Дагъусттан халкьдин джалабурис ягIа инсандин Муса Манарован хьуне 71 ис. Муса Хираманович Манаров хуне 1951-пе иса мартин вазала Баку агъа шагьурдиъ аскервелди кар аркьа хизандигI. Миллат мин э яхулшуй. Ме хуна за вазра дахьуна, дад файшуне сасра шагьурдиди. Дад Муса Манарован дегIвиъ хьеф э. Хурубар Муса Манарован дада ккиркIуне Москва шагьурдиъ Высшая артиллерийская академиъ. Миштти идегуна, вахтт гIартай вахттунис гьикай хьуне са шагьурдиас сасра шагьурдиди. Садпе классиди Муса Манаров ушуне Харьков агъа шагьурдиъ, якьудпе классиас ккиркIвастегьен ми хуруне Алатырь агьа шагьурдиъ Чувашиъ. Махьтабиъ хура вахттари ке кьабул вере дарс Муса Манаровас физика и, тIабиIетин гIилмибурихъас. Махьтабари хурай ами Муса Манаров ппара зигьинлу шинниккв хьуне. КкиркIуне хурубар къизил медалилди.
Махьтаб ккиркIухаб, учIуне хурас Московский авиационный институтиъ факультет радиоэлектроники летательных аппаратов. Хура вахттари вей хьуне спортзалариди, ке ппара мис кьабул вере спорт футбол, хоккей, хъара баскетбол и. Iу истти бокс ягIар аркьа секцидира ушуне.
1974-пе иса ккиркIуне институт. 1978-пе иса ушуне кар акьас инженервелди НПО «Энергия» агъа мукьуйиди.
21-пе декабрьди 1987-пе иса лапп зурба хIа кар хьуне Муса Манарован Iуьмурдиъ. «Союз ТМ-4» агъа корабильди учIуна, «Мир» агъа станциди агъушуне завариди. Михъай агъушуне экипаждин командир Владимир Титов, хъара космонавт-исследователь Анатолий Левченко. Космосди агъушугуна, Муса Манарова акьуне ха зурба гьунар -365 ягIна Iуьуш хьуне мин заварил. Ме кардихъас Муса Манарован ттур ликIине Гиннессан китабиъ.
Хабди,1988-иса 21 декабрьди йине мис Герой Советского союза агъа ттур, орден Ленина хъара «Золотая Звезда» (№11591) хъай.
1990-пе иса 2-пе декабрьди Iудпегелай агъушуне завариди «Союз ТМ-11» агъа корабльдиъ. Ме нубати мин хьуне заварил175 ягъна Iьуш. Михъай агъушуна уйи Виктор Афанасьеф агъа командир. Iудар нубатари Муса Манаров еригелай айчIуне завариди.
Гьеме иса Муса Манаров гIаттивуне халкьдин депутатвелди РСФСРдин Верховный Советиди. 2007-пе исалас 2011-пе исалди рукьуна М.Х. Манаровакес хьуне Государственный Думайин депутат, «Единая Россия» агьа партин багухъас.
Муса Манарова хье Дагъусттандис, хье ватандис ппара кумакара акьуне. Джалабурис ягIар акьуне зурбавелар, гьунарар халкьдин санарилас давереф.
Лакский райондиъ Кумух агъа хIуриъ ая мин ттур але музей.
ЯгIайин ягъас ме дуламиш вея Москвайиъ. Кар аркьая хIавелди «Выделенные интегральные сети» агъа компаниъ. Хизан Муса Манарован Наиля Шугаевна,кар аркьая духттурвелди. Наида рушара кар аркьая духттурвелди. Заур агъа кIиркIа, дадан рекъуьъ ушуна, кар аркьая инженервелди.
Наибет Гасукаева
